Phân cấp quản lý đường bộ trên nguyên tắc “một việc, một người chịu trách nhiệm”

Cụ thể, 4 dự thảo Nghị định là: dự thảo Nghị định quy định danh mục hàng hóa nguy hiểm và trình tự, thủ tục cấp giấy phép, giấy chứng nhận hoàn thành chương trình tập huấn cho người lái xe hoặc áp tải vận chuyển hàng hóa nguy hiểm trên đường bộ (dự thảo Nghị định vận chuyển hàng hoá nguy hiểm); Nghị định quy định về hoạt động vận tải đường bộ; Nghị định quy định về đào tạo và sát hạch lái xe; Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đường bộ (dự thảo Nghị định quản lý đường bộ).

* Phân cấp, phân quyền cho địa phương

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có các phát biểu, chỉ đạo về nguyên tắc xây dựng thể chế phải dựa trên tinh thần trách nhiệm, gắn với thực tiễn, tháo gỡ khó khăn, kiến tạo phát triển.

Xây dựng, ban hành thể chế phải đổi mới, mạnh dạn phân cấp thí điểm nội dung, chính sách mới nhưng nếu được thực tiễn chứng minh là đúng, thì tổng kết, đưa vào những văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn. Các văn bản pháp luật phải tạo ra không gian sáng tạo cho cơ quan quản lý, các bên tham gia, giám sát thực hiện.

Phó Thủ tướng cho biết: “Quan trọng nhất là nghị định phải tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương kèm theo cơ chế, chính sách, nguồn lực thực hiện nhiệm vụ, trong đó phải tính toán đầy đủ điều kiện chuyển tiếp".

Các bộ, ngành khẩn trương xây dựng, ban hành thông tư, hướng dẫn theo nhiệm vụ được giao trong luật, nghị định. Các địa phương phải chủ động thực hiện nhiệm vụ ban hành văn bản quy phạm theo thẩm quyền được giao trong luật, nghị định, thông tư; trao đổi, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

“Bộ ngành địa phương nào chậm tiến độ thì phải chịu trách nhiệm”, Phó Thủ tướng nói.

* Ứng dụng công nghệ thông tin giám sát hành trình

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Duy Lâm cho biết, điểm mới của dự thảo Nghị định vận chuyển hàng hóa nguy hiểm là quy định rõ đơn vị thực hiện tập huấn, tiêu chuẩn người tập huấn, đối tượng được tập huấn an toàn hàng hóa nguy hiểm; chuyển cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép vận chuyển hàng hóa nguy hiểm loại 5 và loại 8 từ Bộ Khoa học và Công nghệ sang Bộ Công Thương; bổ sung thêm đối tượng thuộc thẩm quyền cấp phép vận chuyển hàng hóa nguy hiểm của Bộ Quốc phòng; chứng chỉ đào tạo về vận chuyển hàng hóa nguy hiểm bằng đường bộ qua biên giới.

Dự thảo Nghị định cũng quy định về hoạt động vận tải đường bộ bao gồm: Hộ kinh doanh vận tải cũng được kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định, xe bus, xe taxi; tất cả đơn vị kinh doanh vận tải (doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh) đều phải có bộ phận quản lý an toàn; bổ sung quy định về thu hồi phù hiệu xe vi phạm về tốc độ, tải trọng xe.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải đã rà soát điều chỉnh, bổ sung quy định các mẫu phù hiệu xe ô tô kinh doanh vận tải, xe bốn bánh có gắn động cơ; hoạt động vận tải trung chuyển hành khách và rà soát, chỉnh sửa kỹ thuật văn bản soạn thảo phù hợp, thống nhất với văn bản pháp luật liên quan.

Phó Thủ tướng đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, hoàn thiện quy định đăng ký, quản lý điều kiện, tiêu chí phương tiện và người tham gia hoạt động kinh doanh vận tải, tích hợp cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia; xây dựng tiêu chí, điều kiện để thí điểm hoạt động với các phương tiện giao thông mới, không được “không biết thì cấm”.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu các quy định tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin giám sát hành trình, tốc độ của các xe ô tô khách chạy tuyến cố định; quy hoạch đầy đủ, phù hợp các trạm, điểm dừng nghỉ; quản lý số lượng xe ô tô khách chạy tuyến cố định theo lưu lượng hành khách... bảo đảm an toàn, cạnh tranh lành mạnh.

* Bảo đảm kết nối giao thông

Về dự thảo Nghị định đào tạo lái xe, cơ quan soạn thảo đã bổ sung thêm hình thức đào tạo lái xe khác; loại hình, nhân lực, điều kiện cơ sở vật chất của các cơ sở đào tạo lái xe; tổ chức bộ máy, loại hình, nhân lực của trung tâm sát hạch lái xe; sân tập lái dùng để sát hạch lái xe mô tô...

Đối với dự thảo Nghị định về quản lý đường bộ, Bộ Giao thông vận tại đã rà soát, chỉnh lý điều, khoản nhằm thực hiện phân cấp triệt để cho các địa phương quản lý, đầu tư, khai thác, sử dụng, bảo trì (quản lý) kết cấu hạ tầng đường bộ theo đúng quy định của Luật Đường bộ. Trong đó, quy định rõ các điều kiện, tiêu chí đối với từng loại công trình kết cấu hạ tầng do Trung ương quản lý và phân cấp cho địa phương.

Các địa phương phải bảo đảm kết nối giao thông đồng bộ về tải trọng, phương tiện tham gia giao thông trên đoạn quốc lộ được giao với các tuyến đường bộ trong quy hoạch mạng lưới đường bộ và bảo đảm kết nối giao thông thuận lợi với các tuyến đường khác trong khu vực. Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm kiểm tra thực hiện đầu tư của các tỉnh theo quy hoạch mạng lưới đường bộ, quy hoạch kết cấu hạ tầng đường bộ được duyệt và việc bảo đảm kết nối giao thông...

Việc nghiên cứu đầu tư trạm dừng nghỉ phải được thực hiện đồng thời trong giai đoạn nghiên cứu đầu tư xây dựng dự án đường cao tốc mới từ khi Luật Đường bộ có hiệu lực (ngày 1/1/2025). Các tuyến đường bộ cao tốc đã đầu tư xây dựng trước khi Luật Đường bộ có hiệu lực mà chưa có trạm dừng nghỉ, dự thảo Nghị định đã quy định lộ trình đầu tư, hoàn thiện.

Phó Thủ tướng chỉ rõ, việc phân cấp quản lý đường bộ trên nguyên tắc “một việc, một người chịu trách nhiệm”. Theo đó, Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành liên quan chịu trách nhiệm xây dựng, ban hành quy hoạch, chiến lược, quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế của hệ thống giao thông đường bộ quốc gia, quốc tế phải bảo đảm tính đồng bộ thống nhất; quản lý thống nhất toàn bộ thông tin dữ liệu, thiết kế hệ thống để giám sát, điều hành tại từng tỉnh và cả nước, “địa phương làm, Trung ương quản lý”.

Các địa phương được phân cấp đồng bộ, thống nhất, toàn diện trong quản lý tuyến đường bộ từ quyết định đầu tư, ngân sách đầu tư, quản lý vận hành, duy tu bảo trì...; thiết kế chính sách bảo đảm khi phân cấp các địa phương đều có đủ nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ được phân cấp. Địa phương có kinh tế phát triển chủ động bố trí ngân sách; vùng khó khăn thì có cơ chế điều tiết ngân sách từ Trung ương./.

Diệp Trương